Лицата со попреченост се појавуваат во предизборните ветувања, но исчезнуваат од јавниот фокус штом изборите завршат.
Во предизборниот период, лицата со попреченост одеднаш стануваат видливи во медиумите и политичките пораки. Штом изборите завршат, нивните потреби повторно се игнорираат. Овој текст ја анализира празнината меѓу ветувањата и реалноста и укажува на системски промени кои се неопходни за вистинска инклузија.
Систем кој работи само на хартија
Лицата со попреченост често остануваат на маргините на институционалниот интерес. Иако постојат стратегии и закони, координацијата меѓу здравство, социјала, образование и вработување е слаба или отсутна.
Во пракса, пристапот до дијагностика, рехабилитација и инклузивно образование е ограничен, а квотите за вработување ретко функционираат.
Клучно: Инклузијата се останува декларација, не реален резултат.
Предизборни симболи и реалноста
Пред избори, лицата со попреченост често се користат како „морален украс“ во кампањите. Вистинската инклузија се покажува не пред камера, туку во одлуките што следат после изборите.
Клучно: Инклузијата не бара сочувство или аплауз, туку систем кој функционира секој ден.
Суштински промени се потребни
За да се надмине празнината меѓу ветувањата и реалноста, потребни се:
- интегрирана поддршка меѓу сите системи
- континуирана едукација, инспирација и контрола на кадарот што работи со лицата со попреченост
- јасен механизам за следење и оценување на стручниот кадар
- отчетност и транспарентност на институциите
Клучно: Без мотивиран и надгледуван кадар, ниту еден систем не може да функционира.
Заклучок
Инклузијата не треба да биде краткотрајна изборна тема, туку долгорочна обврска на општеството.
Кога ќе стане дел од системот, ќе се направи вистински чекор напред.
До тогаш, инклузијата ќе трае онолку колку што трае изборната кампања.
Александра Сабрас Апостолова – дефектолог
