За да не се остави простор за можна злоупотреба на сопственоста, доколку купувате недвижност побарајте имотен лист од Катастарот, во кој јасно е наведено за која недвижност станува збор, точната квадратура и дали има некакви оптоварувања во вид на хипотека и слично, советуваат стручните лица.
Освен вадењето на имотен лист, следен значаен чекор, откако ќе се склучи купопродажниот договор, е веднаш да се изврши упис на правото на сопственост во катастарската евиденција, потенцира Драган Николоски, адвокат од Охрид .
– Често пати се случува граѓаните да извршат купопродажба, но да не извршат упис на правото на сопственост во јавната евиденција, односно во катастарската евиденција. Со тоа, иако лицето платило за недвижноста и склучило купопродажен договор, се остава простор за можна злоупотреба, односно како што веќе се случувало да дојде до продажба на една иста недвижност на повеќе лица. Откако сопственоста ќе се упише во катастарот на недвижности повеќе нема можност за злоупотреба. Препорачувам доколку има некакви нејаснотии кај странката, да се консултира со адвокат околу можните последици од купопродажбата, нагласува Николоски .
Во насока на подобрување на правната заштита на граѓаните, нотарите имаат склучено договори со Агенцијата за катастар на недвижности, со кои се обврзуваат исправите, без разлика дали се тоа договори за подарок, купопродажба, хипотека и слично, истите веднаш по електронски пат да ги доставуваат до катастарот, вели раководителката на охридското одделение на Агенцијата за катастар на недвижности, Ана Димитрова.
– Со тоа се овозможува веднаш во истиот момент кога е составена исправата да биде доставена заради потребно запишување во катастарот. Тоа е многу важно од причина што со правото на сопственост се стекнува оној кој прв тоа право ќе го запише во катастарот, односно согласно начелото на приоритет, запишувањето во катастарот на недвижности се врши според времето на приемот на пријавата за запишување. Електронскиот систем на катастарот функционира и на тој начин што го запазува правото на првенство на поднесена пријава, така што доколку за една иста недвижност се поднесени повеќе правни исправи, се постапува по онаа што е прво поднесена, и се додека не се постапи по таа пријава оневозможено е дури и технички да се работи на следната пријава поднесена за истата недвижност, вели Димитрова.
Таа додава дека особено е важно да се напомене дека при секој поднесен правен основ катастарот цени дали истиот е подобен за запишување, па доколку се утврди дека правниот основ е подобен, а пријавата комплетна, катастарот ќе го изврши бараното запишување.
Димитрова нагласува дека правната сигурност на граѓаните се зголемила и во однос на купувањето на недвижност во објект во изградба со воведувањето на Листот за предбележување на градба. Органот надлежен за издавање на одобрението за градба, по електронски пат доставува пријава кон која приложува правосилно одобрение за градба и заверен основен проект, врз основа на кои катастарот извршува предбележување на градба. Во тој Лист за предбележување на градба се прибележуваат преддоговорите за купопродажба, правото на залог и други правни дела. Тоа значи дека доколку некоја зграда е во фаза на градба, заинтересираните за купување на стан може да извадат лист за предбележување на градба и да проверат дали за истиот стан некој претходно веќе склучил некаков договор, како и да добијат информација дали станот на некој друг начин е оптоварен.
Тања Кувенџиска
